Kitaplarım - Avesta I Vendidad
XIX. fargard
1. Kuzey bölgesinden, kuzey bölgelerinden (1) ölesi, Daevalar'ın Daevası Angra Mainyu, acele bir saldırıya kalkıştı. Ve şöyle konuştu hilekar, Kötülük-yapıcı, ölesi Angra Mainyu: Drug, üstüne çullan! Parçala Kutsal Zarathuştra'yı! Drug ileri atıldı, (yani) iblis Bûiti (1), görünmez ölüm, cehennem doğumlu (cehennemde doğan iblis).
Açıklama:
(1). Bûiti; ölümün habercisidir. Ölüm vakti geldiğinde o, insanların vücudunda öylesine yüksek bir hararet yaratır ki, bu (hararet) o hastayı öldürür. Buradan şuna varıyoruz; ölüm, hayatın zıddı olarak insanın vücuduna iblisler tarafından sokulmuştur.
2. Zarathuştra yüksek sesle Ahuna-vairya'yı terennüm etti: Efendi(miz)in arzusu, kutsallığın kuralıdır (kanunudur). Bu dünyada Mazda için çalışanlara ve Ahura'nın arzusuna uygun olarak ve onun (Ahura'nın) verdiği gücü fakirlerin sıkıntısını hafifletmek için kullananlara, Vohu Mano'nun zenginliği verilecektir.
(O ekledi): Dâitya'nın (1) iyi (Kutsal) sularına dualar sun!
Mazda Tapıcıları'nın kurallarını icra et!
Drug; (yani şu) görünmez ölüm, cehennem doğumlu İblis Bûiti dehşete düştü, kaçtı!
Açıklama:
(1). Dâitya; Airyana Vaeco'da bir nehir. Zarathuştra'ya burada ilk vahiy geldi; Ahura Mazda ve Çehreleri ile yüzyüze görüştü, ailesinin evi bu nehrin döküldüğü nehir olan Darega'nın kıyısındadır, ki bu nehir; eğer tamamen mitolojik değilse, şimdiki Aras Nehri'dir (Bkz; Zarathuştra adlı çalışmam).
3. Ve Drug, hilekar biri; Angra Mainyu'ya dedi (ki): Ey Kötü Angra Mainyu! Onun xvareno'su (1) o kadar büyük ki ben Zarathuştra'yı öldürecek hiç bir yol bulamadım.
Zarathuştra (gönül gözüyle) tüm bunları görmüştü: Kötülük-yapıcı Daevalar ve Drugvantlar (2) benim ölümüm konusunda fikir alış-verişinde bulunmuşlardır (şeklinde düşündü).
Açıklamalar:
(1). Xvareno; Hvarenõ, hayatın görünmez ateşidir ve insanın kalbi bu ateşin merkezidir. Athar(ataxş=ateş=athrium) denilen bu içsel ateş, veya bir başka deyişle hayatiyet, İlahi görünmez ateşin (ışığın) bir bölümünden ibarettir. Bu kalp ateşi, Verethraghna'nın (ki Grekler'de bunun karşılığı Herkül'dür) yardımıyla insanların kalbina yerleştirilmiştir (Athrium'a) veya Verethraghna bu ateşin kendisidir. Yeryüzünde onun taşıyıcısı, Varathraghna'nın özel bir inkarnasyonu olan Vatu'dur. Bu ateş, yaradılışın uygun bir aşamasında, oluşan otomatik bir mekanizma sayesinde vücudun ruhsal bölgesine katılır. Bu ateşin -ki hamuru ilahi ateşin de özü olan dürüstlüktür- Altılar nezdindeki temsilcisi Aşa vasıtasıyla; Sraoşa'dır. Bunun Med merkezli İran mitolojisindeki anlamı şudur: Dünyadaki her şeyin (Maddi bir varlık olsun, manevi bir kavram olsun) İlahi kompleks içinde (burada Ahura Mazda ve Altı Veçhesi'ni kastediyoruz) mutlaka bir temsilcisi vardır. Bu temsilci, özünde o şeyin neyi ifade etmekte olduğunu anlamak bakımından önemlidir.
(2). Drugvant: Sözünde durmak, yeminini bozmamak, yalan söylememek, Med insannn kurduğu dinlerin en temel ögeleriydi. İşte böyle şeyleri bozmak; bu dinlerde Kötü'yü temsil eden mitolojik kavramlardan drugvantlarn işidir.
4. Elinde sapan taşlarıyla, ev büyüklüğündeki taşlar, Yaratıcı'dan, Ahura Mazda'dan aldığı taşlar'la Sıçrayıp kalktı Zarathuştra! İleri atıldı Zarathuştra, metin (bir şekilde) Kötü Güç'e doğru, onun kötülük dolu çürümüş katılığına (doğru), O, Kutsal Zarathuştra (ileriye atıldı).
Neye; bu engin, yuvarlak, sınırları uzak yeryüzünde (1) neye fırlatacaksın bu taşları; Sen ki Darega Nehri'nin kıyısında(ki), dağların üstünde, Pouruaspa'nın (2) Konağı'nda dikilmişsin (neye fırlatacaksın)?
Açıklamalar:
(1). Medler ta o zamanlar "dünya yuvarlaktır" diyorlardı.
(2). Bu önemli bölümde şöyle deniyor; Drejya paiti zbarahi nmanahe Pouruşpaspahe. Drejya'nın sarp kıyılarında Pouruaspa veya Pouruşpaspa Zarathuştra'nın babasının evi vardır.
5. Zarathuştra şöyle cevapladı Angra Mainyu'yu: Ey Kötülük-yapıcı Angra Mainyu! Ben, Daeva'nın yarattıklarını vurmak istiyorum; Ben, Nasu'yu vurmak istiyorum; Ben Pairika Knãthaiti'yi (1) vurmak istiyorum; ta ki iblisleri vurucu (olan) Saoşyant, Güney Bölgesi'nden, Güney Bölgeleri'nden, Kãsava Gölü'nden (2) hayata gelinceye kadar.
Açıklamalar:
(1). Bkz; X. far; için açıklama.
(2). Araştırmacılar; bu gölün şimdiki Hamun bataklık gölü olduğunu söylerler. Saoşyant hakkında Gathalar'da açıklayıcı bilgi yoktur. Ancak gelecek olan uyarıcı olarak bilinir. Zerdüştilik'te ise onun; Zarathuştra'nın, Kasava Gölü'nde saklı tutulan tohumlarının; bir bakireyi döllemesi sonucu Ahır Zaman Peygamberi olarak yeniden dünyaya geleceği ve bu alemi rehabilite edeceği inancı var.
6. Ona yine (şöyle) hitap etti (şu) hilekar biri, Kötü Dünyanın Yaratıcısı, Angra Mainyu: Benim yaratıklarımı parçalama, Ey Kutsal Zarathuştra! Sen Pouruaspa'nın oğlusun, daha henüz anandan yeni doğdun. Mazda Tapıcıları'nın iyi kurallarını terket, (böylece) Sen, katillerin kazandığına benzer öyle bir nimet kazanacaksın, ülkelerin yöneticilerinin [kazandığı cinsten (1)].
Açıklama:
(1). Burada Aji Dahaka gibi tiranlar kastediliyor.
7. Ona cevabında şöyle söyledi Spitama Zarathuştra: Hayır! Benim vücudum, hayatım, ruhum çatlasa da, asla Mazda Tapıcıları'nın iyi kurallarını terketmem.
8. Ona yine (şöyle) hitap etti (şu) hilekar biri, Kötü Dünyanın Yaratıcısı, Angra Mainyu: Kimin Sözü ile vurmak istiyorsun, kimin Sözü ile püskürtmek istiyorsun, kimin silahı ile iyi yaratıklar (vurmak ve püskürtmek) istiyorlar benim yaratıklarımı, Ben; Angra Mainyu(nun)?
9. Ona cevabında şöyle söyledi Spitama Zarathuştra: Kutsal havan, kutsal kap, Homa, Mazda tarafından öğretilen Mãnthra, (işte) bunlardır benim silahlarım, benim en iyi (olan) silahlarım! Ey Kötülük yapıcı Angra Mainyu! Bu Söz'le vuracağım, bu Söz'le püskürteceğim, bu silahla iyi yaratıklar (vuracak ve püskürtecek seni). Bana Spenta Mainyu verdi onu, o bana bunu sonsuz zamanda verdi (1); bana, tümü egemen, tümü erdemli olan Ameşa Spentalar (2) verdi.
Açıklamalar:
(1). Sonsuz zaman; evren kurulmadan önceki sınırlanmamış olan zamandır. Evren kurulduğunda kendisine sınırlı bir zaman verildi. Bu zaman zarfında Kötü ile İyi mücadele edecekler ve sonunda İyi Kötü'yü yok ettiğinde bu sınırlı zaman da bitecektir.
(2). Gathalar'da geçmeyen Ameşa Spentalar; Zerdüştiler'in aynı kefeye koydukları Tanrı'nın altı veçhesinin (Aşa, Vohu Manah, Armaiti, Xşarthra; Ameretat ve Huvartat) hepsine birden verdikleri addır.
10. Zarathuştra yüksek sesle Ahuna Vairya'yı terennüm etti. Kutsal Zarathuştra yüksek sesle (şöyle) dedi: Bunu Sana soruyorum Efendim, bana gerçekten söyle. Ey Mazda...(1).'
Açıklama:
(1). Gathalar; 44. yasna (başlangıç sorusu).
II.
11. Zarathuştra Ahura Mazda'ya sordu: Ey Ahura Mazda, En Erdemli Güç, Maddi Dünyanın Yaratıcısı, Sen, Kutsal Biri! [O Darega nehrinin kıyısında, dağın başında; Ahura Mazda'ya, iyi Vohu Mano'ya, Aşa Vahişta'ya, Xşathra Vairya'ya ve Spenta Armaiti'ye dua ediyordu.],
12. Dünya'yı Drug'dan, Kötülük yapıcı Angra Mainyu'dan nasıl temizleyeceğim? Direkt kirlenmeyi nasıl uzaklaştıracağım? Dolaylı kirlenmeyi nasıl? Nasu'yu, Mazda Tapıcıları'nın evlerinden nasıl süreceğim? İmanlı adamı nasıl temizleyeceğim? İmanlı kadını nasıl temizleyeceğim?
13. Ahura Mazda (şöyle) cevapladı: Yardıma çağır, Ey Zarathuştra, dua ile Mazda'nın iyi kanununu (yardıma çağır)!
Yardıma çağır, Ey Zarathuştra, dua ile Yeryüzünün Yedi Karşvar'ına (1) hükmeden Ameşa Spentalar'ı (yardıma çağır)!
Yardıma çağır, Ey Zarathuştra, dua ile; O faaliyetleri çok yüksek (derecede olan) Yüce Göğü, Sonsuz Zaman'ı ve Vayu'yu [yardıma çağır (2)]!
Yardıma çağır, Ey Zarathuştra, dua ile; Mazda tarafından yaratılan Güçlü Rüzgâr'ı (Vatu'yu) ve Ahura Mazda'nın güzel kızı Spenta [Armaiti'yi yardıma çağır]!
Açıklamalar:
(1). Dünya eskiden sadece Vouru-kaşa denilen bir denizden ibaretti. Bu denizin içinden önce Aryanlar'ın ülkesi yükseldi. Sonradan eklenen karalar sayesinde Büyük Aryan Ülkesi, altı iklim bölgesi veya bölge (kırşvar) ile çevrilmiş bir vaziyette ortalarda kalmış ve dünya artık dış sınırları itibariyle tamamlanmıştı. Bazı yayınlarda ortada yer alan kara parçası için; Büyük Aryan Ülkesi tabiri yerine, insanların yaşadıkları bölge tabiri kullanılır. Diğer bazı yayınlarda yedi bölge yerine Yedi Cihan tabiri ön plandadır. Aslında bunların her biri, Aryan Mitolojisi'nin birer versiyonudur ve hepsinin kalıntılarına günümüzde en aşağısından sözel edebiyatta rastlanır. Biz mitolojide dünyanın şekillenmesine dönersek; Aryan Ülkesi'ni sınırlayan bölgelerin, bu aşamada çiftli guruplar halinde adlandırıldıklarını görürüz. İlk çift; Batı'daki arezahi ile Doğu'daki savaghinin oluşturduğu çifttir. İkinci çift; Kuzey doğu-Güney batı çifti; vurubreşti-vurujreştidir. Son çift ise, Kuzey batı-Güney doğu çifti; vidatfşû-fradatfşûdur.
(2). Bkz; V. Far; 8.
14. Yardıma çağır, Ey Zarathuştra, dua ile Ben Ahura Mazda'nın; Ben ki en büyük, en iyi, tüm varlıkların en güzeli, en mükemmel, en akıllı, en iyi yapılı, kudsiyette en yüksek ve ruhu Kutsal Söz olan olanım, Benim Fravaşi'mi [yardıma çağır (1)]!
Yardıma çağır, Ey Zarathuştra, dua ile Ben, Mazda'nın yarattıklarını (yardıma çağır)!
Açıklama:
(1). Fravaşi; Med Mitolojisi'nde çok önemli bir yer tutan bir kavramdır. Bu Mitoloji'ye göre Ahura Mazda dahil tüm iyi varlıkların birer fravaşisi vardır. Bu faravaşi; o varlığın ezelden beri var olan ruhunun bir prototipidir. İnsanlar doğmadan önce onların fravaşileri vardır. Bu kelimenin; Med Kralı Deioces'in oğlu Fravart'ın adından geldiği sanılıyor, ki zaten fravaşinin bir diğer söyleniş şekli budur. Zerdüşti takviminin son beş günü Farvardigan günleri olarak kutlanır. En son güne açılan gece (newroz gecesi) bu ezeli ruhlar, ahvadlarını ziyarete gelirler.
15. Zarathuştra bu sözleri benden aldı (kabullendi ve şöyle dedi): Ben dua ile Ahura Mazda'nın kutsal yaratıklarını yardıma çağırırım.
Ben dua ile; geniş çayırların Efendisi olan Mithra'yı (1) yardıma çağırıyorum, ilahi (olarak) güzel silahlarla silahlanmış (olan) Biri, en fazla iblis vuran tüm silahlarla (silahlanmış olan Biri).
Ben dua ile; elinde iblislerin üstüne tehditle yürümek (için) kullandığı sopasıyla, Kutsal, Uzun Yapılı Sraoşa'yı yardıma çağırıyorum.
Açıklama:
(1). Mithra; Tüm Doğu Aryanlar'ın Tanrı olarak kabul ettiği güçlü bir Mitolojik figürdür. Ben araştırmalarımda, Güneş'in bu güçlü tanrıyı sembolize ettiği sonucuna varmıştım (Bkz; Aryan Mitolojisi adlı çalışmam).
16. Ben dua ile Kutsal Söz'ü (Mãthra'yı) yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile, o faaliyetleri çok yüksek (derecede olan) Yüce Göğü, Sonsuz Zaman'ı ve Vayu'yu yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile, Mazda tarafından yaratılan Güçlü Rüzgâr'ı (Vatu'yu) ve Ahura Mazda'nın güzel kızı Spenta (Armaiti'yi) yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile, Mazda'nın iyi kanununu, Zarathuştra'nın iblis vuran kanununu yardıma çağırıyorum.
17. Zarathuştra Ahura Mazda'ya sordu: Ey İyi Dünya'nın Yaratıcısı Ahura Mazda! Ben sununun ne biçimiyle ibadet edeceğim, Ahura Mazda'nın bu yaratıklarına sununun ne biçimiyle ibadet edeceğim ve (onları nasıl) ilerleteceğim?
18. Ahura Mazda (şöyle) cevapladı: Git, Ey Spitama Zarathuştra, şu Ağaca doğru; güzel olan, yüksek bir (boya erişmiş), yüksek ağaçların en güçlüsü (olan şu ağaca doğru git) ve şu sözleri söyle: 'Selam sana! Mazda Tarafından yaratılmış olan iyi ve kutsal ağaç! Aşem Vohu!
19. Bırak bir imanlı adam Baresma için; bir saban demiri uzunluğunda, bir arpa tanesi kalınlığında bir dalcığı koparsın. İmanlı adam; bu sunuyu Ahura Mazda'ya ve Ameşa Spentalar'a ve hem yüksek hem de güzel (olan) Altın (renkli) Homalar'a ve Vohu Mano'ya ve Ahura Mazda'nın yarattığı Kutsal ve mükemmel (olan) İyi Râta'ya (1) adamışken, onu sol elinde tutar, gözlerini ona dikerken kapamaktan vazgeçmez.'
Açıklama:
(1). Râtu; hediye demektir. İnsanlar, Tanrılar'a veya Tanrısal varlıklara adakta bulunduklarında, bu adak göğe erer ve orada tanrılaşır yani; bir Tanrı olan Râtu haline dönerek geriye yeryüzüne o insana gelir.
20. Zarathuştra Ahura Mazda'ya sordu: Ey Herşeyi Bilen Sen, Ahura Mazda! Vohu Mano direkt (olarak) kirletildi, Vohu Mano dolaylı olarak kirletildi (1); Daevalar onu, Daevalar tarafından vurulan (öldürülen) bir vücut ile kirlettiler (kirlilik bulaştırdılar); Bu Vohu Mano temizlenebilir mi?.
Açıklama:
(1). Önce şunu söylemeliyim ki bazı yazarlar metnin bu kısmını soru şeklinde çevirmemişler. Oysa söz konusu olan bir sorudur ve Pehlevi versiyonu bile Kürtçe bilen okuyucularımın kolayca anlayabileceği gibi burayı soru şeklinde ve şöyle bağlıyor: bût Vohuman yôsdâsar?
(1). Metnin bu kısmında kastedilen Vohu Manah; insana, yani imanlı insana has olan, kendisinin öz İyi Düşünce'dir. Bazıları bu kısmı; İyi Duşünceli Adam şeklinde çevirmişler. (Makro-Mikro Kosmos bağlantısını hatırlayınız).
21. Ahura Mazda (şöyle) cevapladı: Sen kuralların emrettiği (miktarda) gaomêzi, iğdiş edilmemiş bir boğadan [varasiô (1)] alacaksın, sen temizlenecek olan adamı, Ahura Mazda tarafından yaratılmış olan alana (Barasnûm-gah) koyacaksın ve onu temizleyecek olan adam, daireler çizecek (2).
Açıklamalar:
(1). Orijinal metinde varasio, Pehlevi versiyonunda bixedra olarak geçen ve boğa anlamına gelen bu kelime bugünkü Zazaki Kürtçesi'nde viştira deniyor.
(2). IX. far; 10'da olduğu gibi.
22. O yüz kez Aşem Vohu'yu terennüm edecektir: 'Kudsiyet iyilerin en iyisidir. Mutlu, mutludur adam, o ki mükemmel kudsiyetle kutsanmıştır.'
O ikiyüz kez Aşem Vohu'yu terennüm edecektir: 'Efendi(miz)in arzusu, kutsallığın kuralıdır (kanunudur). Bu dünyada Mazda için çalışanlara ve Ahura'nın arzusuna uygun olarak ve onun (Ahura'nın) verdiği gücü fakirlerin sıkıntısını hafifletmek için kullananlara, Vohu Mano'nun zenginliği verilecektir.'
'O, Vohu Mano'yu dört kez boğa'nın gaomêzi ile, (bunun) iki katı kez de Mazda tarafından yaratılmış olan su ile yıkanacaktır.
23. Vohu Mano böylece temizlenmiş olacak, temizlenmiş olacak (onu temizleyen) adam. Daha sonra adam; sol kolu ile sağ kolu ile, sağ kolu ile ve sol kolu ile Vohu Mano'nun (elbiselerini) çıkaracak ve sen Vohu Mano'yu parlak göklerin güçlü altına, Efendimiz'in (1) yarattığı yıldızların ışıklarının altına; dokuz gecelik bir süre geçecek kadar yatıracaksın.
Açıklama:
(1). Burada Darmesteter, 'Tanrılar tarafından yaratılmış olan diyor. Oysa bazı yazarlar kader'in yarattığı diyorlar. Pehlevi versiyonu ise star î-bak-dât diyor; ki bu aşağı yukarı Bey'imizin yarattığı yıldızlar demek oluyor. Ben bunu esas aldım.
24. 'Dokuz gece geçtikten sonra, sen; Ateş'e kutsanmış içki (zaothra) sunacaksın, Ateş'e kuru odun sunacaksın, Ateş'e Vohu-gaona ağacından elde ettiğin tütsüyü sunacaksın ve Vohu Mano'yu da bununla parfümleyeceksin.
25. Vohu Mano böylece temizlenmiş olacak, temizlenmiş olacak (onu temizleyen) adam. Daha sonra adam Vohu Mano'nun sol kolu ile sağ kolu ile, sağ kolu ile ve sol kolu ile (elbiselerini) çıkaracak ve yüksek sesle şöyle diyecektir: 'Hamdolsun Ahura Mazda! Hamdolsun Ameşa Spentalar! Hamdolsun diğer tüm kutsal varlıklara.
26. Zarathuştra Ahura Mazda'ya sordu: Ey Sen, Herşeyi Bilen Ahura Mazda! Ben dindar adamların dikkkatlerini çekmeli miydim (uyarmış olmalı mıydım)? Ben dindar kadınların dikkatlerini çekmeli miydim? Ben günah içerisinde yaşayan azgın Daeva-tapıcıları'nın dikkatlerini çekmeli miydim? (Bu suretle) onlar, Mazda'nın yarattığı araziyi, akarsu'yu, hububatı, ve onun (arazinin) diğer artıklarını arkalarında bıraktıklarını [bilsinler(1)]?
Ahura Mazda (şöyle) cevapladı: Sen onları harekete geçirmelisin ey dürüst Zarathuştra!
Açıklama:
(1). Burada herkesin öleceği ve insanların dünyada sahip oldukları şeylerin dünyada kalacağı anlatılıyor. Bu bize Yunus Emre'nin mal sahibi, mülk sahibi, hani bunun ilk sahibi diye başlayan dizesini hatırlatıyor.
27. Ey Maddi Dünyanın Yaratıcısı, Sen, Kutsal Biri! Ödüller nerede verilir? Ödüllendirme nerede olacak? Ödüllendirme nerede yerine getirildi? İnsanlar, maddi dünyadaki hayatlarında, ruhları için kazandıkları ödülleri oraya gelip alabilirler mi?
28. Ahura Mazda (şöyle) cevapladı: Adam öldüğünde, vakti dolduğunda, adı Vizareşa olan iblis, bağlanmış vaziyetteki ruhları Daeva Tapıcıları'nın günah içinde yaşamış olan ruhlarının (mekanı olan yere doğru) taşır. Ruh, hem imanlılara hem de günahkarlara açık (olan) ve Zaman [Zurvan (1)] tarafından yapılmış olan yola girer. Ahura Mazda tarafından yaratılan Cinvat Pereto'nun (sırat köprüsünün) başında, onlar Daenaları (2) ve ruhları için; bu (ölümlü) dünyada verdikleri dünyevi şeylerden (eşyalardan) dolayı (hak ettikleri) mükafatları isterler.'
Açıklamalar:
(1). Zurvan'ın (zamanın) mı, Vayu'nun mu bu yolu yaptığı, çeşitli Zarathuştracı mezhepler tarafından değişik anlatılır. Aslında çoğu yerde Vayu ve Zurvan aynı ilahi varlık veya tanrı olarak kabul ediliyor. Zurvan'ın yarattığı yola girmek; aslında o yolda başlayan Evrenin yaradılış macerasının da sonudur. Her iyi şey; ilahi ilk ışıktan doğmuştur, yine oraya dönecektir. Bu yol ilahi ilk ışığa götüren yoldur.
(2). Daena; vicdan diye tarif edilebilecek olan en önemli ruhsal bölgedir. Her iyi veya kötü insan bununla kararını verir ve kendi kaderini herşeyden bağımsız olarak kendisi tayin eder (daha fazla bilgi için bkz; Aryan Mitolojisi adlı çalışmam).
30. Daha sonra; iki yanında köpekler olduğu halde; (iyiyi kötüden) ayırabilen, zarif (olan), istediğini yapabilen yüksek bir anlayışa sahip (olan) güzel yapılı, güçlü, uzun boylu bakire gelir.
O, İmanlı Biri'nin ruhunun Hara- Berazaiti'yi (1) aşmasına yardım eder, o (bakire), yukarıda; göksel varlıkların huzurunda (imanlı adamı) Cinvat Pereto'ya yerleştirir (getirir).
Açıklama:
(1). Hara Berezaiti; Mitolojik bir dağdır. Pekçok özellikleri olan bu dağ; engin Vouru-Kaşa Denizi'nden yükselen ilk kara Parçasıdır, ilk hayat bu dağda başlamıştır. Bu dağ Aryan ülkesinin ortasında bulunmaktadır. Orta dönemin Zerdüşti yayınlarına bakılırsa bu dağlar; Medya'da bulunan Albruz Dağları'dır. Mitolojiye göre Cinvat Pereto'nun bir ayağı bu dağdan başlar. Metnin bu bölümü, dağı bu özelliği ile söz konusu etmek istiyor.
31. Vohu Mano (1) kendi altın tahtından yükselir; Vohu Mano (imanlı adama) bağırır: 'Bize nasıl eriştin, sen, kutsal biri; şu yıkılmaya yüz tutan dünyadan yıkılmayacak olana (nasıl geldin)?
Açıklama:
(1). Vohu Manah burada cennetin kapısını tutan güç rolündedir.
32. İmanlıların ruhları, mutluca Ahura Mazda'nın altın mevkiine doğru ilerler, Ameşa-Spentalar'ın altın mevkiine doğru ilerler, Garô-nmânem'e (1); Ahura Mazda'nın makamı, Ameşa-Spentalar'ın makamı, tüm diğer kutsal varlıkların makamı(na doğru ilerler).
Açıklama:
(1). Garô-nmânem; kelime anlamı itibariyle; şarkılar evi, ilahiler evi demektir. Burada Önasya dinleri ile Zarathuştracılar'ın Cennet kavramı arasındaki temel farka varıyoruz. İslamiyet, Hristiyanlık ve Musevilik gibi Ortadoğu kaynaklı dinlerde cennet sadece bir mükafat yeridir. Oysa Zarathuştracılık'ta cennet; Tanrı'nın Sonsuz Işığı'ndan yaratılmış olan insanın Tekrar Tanrı ile bütünleşeceği yerdir.
33. Temizlenmiş olan imanlı bir adamın güzel kokusunun (karşısında) günahkar, kötü eylem (sahibi) Daevalar; kendisine saldıran bir kurdun karşısında bir koyunun titrediği gibi titrerler.
34. İmanlıların ruhları orada (Ahura Mazda'nın huzurunda) bir araya gelirler, Nairyô-sanğa (1) onlarla birlikte (olacak); Nairyô-sanğa Ahura Mazda'nın bir arkadaşıdır.
'Sen kendin de dua ile Ahura Mazda'nın bu dünyasını yardıma çağır, Ey Zarathuştra.
Açıklama:
(1). Ahura Mazda'nın mesajının taşıyıcısı.
35. Zarathuştra şu sözleri Ahura Mazda'dan aldı: Ben dua ile Ahura Mazda'nın yarattığı bu dünyayı yardıma çağırıyorum.
'Ben dua ile; Ahura Mazda tarafından yaratılan yeryüzünü, Ahura Mazda tarafından yaratılan suları, kutsal ağaçları yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; Vouru-Kaşa'yı (1) yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; parlayan gökyüzünü yardıma çağırıyorum.
'Ben dua ile; sonsuz (büyüklükteki), egemen ve ışıldayan uzayı yardıma çağırıyorum.
Açıklama:
(1). Med Mitolojisi'ne göre dünya, yaradılışın başlarında tümüyle Vouru-Kaşa denilen bir denizden oluşurdu.
36. 'Ben dua ile; Kutsal Birileri'nin parlak, görkemli, mutlu mekanını yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; Ahura Mazda'nın mekanını, Ameşa-Spentalar'ın mekanını, Diğer Tüm Kutsal Birileri'nin mekanını yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; egemen sonsuz mutluluğu [Misvâna gâtva (1)] ve Cinvato Pereto'yu yardıma çağırıyorum.'
Açıklama:
(1). Bu tanrısal göklerin bir diğer adıdır (bir nevi cennet).
37. Ben dua ile; bakışları uzağa ve engine giden Saoka'yı (1) yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; imanlıların kudretli Fravaşilerini yardıma çağırıyorum.
'Ben dua ile; mutluluğun tüm yaradılışını yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; Ahura Mazda tarafından yaratılan Verethraghna'yı, Ahura Mazda tarafından yaratılan xvareno'yu (2) taşıyan [Verethraghna'yı(3)] yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile parlak ve muhteşem yıldız Tistrya'yı (4), altın boynuzlu boğayı yardıma çağırıyorum.
Açıklamalar:
(1). Saoka; Kişileştirilmiş Mazdacı mutluluk.
(2). bkz; 3. madde, açıklama bölümü.
(3). Verethraghna; çok önemli bir Med Tanrısı'dır. Grekler'in Herkül'ü de aynı fonksiyona sahiptir. Burada xvareno'yu taşıyan ilahi bir varlık olarak ele alınmış (daha geniş bilgi için bkz; Aryan Mitolojisi adlı çalışmam).
(4). Tistrya; Sorani Kürtleri'nin Gelavej dedikleri bu yıldız, tarih boyunca tüm kavimlerin dikkatini çekmiştir. Grekler buna Köpek yıldızı, Mısırlılar ise İsis'in Ruhu derler. Med Mitolojisi'nde de önemli bir yer tutan bu yıldıza bilim adamları Sirius Yıldızı diyorlar. Bu ilah, diğer bazı ilahlarla birleşerek yağmur imal eder. Mittani aryanları'nda ismi bozularak Tuşap haline gelen bu ilah, Avesta'da bir Yazata olarak tanınır. Samiler'in bu tanrıya verdikleri ad olan; Udda, Med Mitolojisi'nde Udai haline haline gelmiş ve baş düşman Aji Dahaka'nın anası olarak kabul edilmiştir.
38. Ben dua ile; Ratular'ı (1) yöneten Hayırlı Gathalar'ı yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; Gatha Ahunavaiti'yi yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; Gatha Ustavaiti'yi yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; Gatha Spenta Mainyu'yu yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; Gatha Vohu Xşathra'yı çağırıyorum.
'Ben dua ile; Gatha Vahiştôişti'yi (2) yardıma çağırıyorum.
Açıklamalar:
Gathalar; bilindiği gibi Zarathuştra'nın orjinal eserleridirler veya dinsel bir tabirle; Ahura Mazda tarafından Zarathuştra'ya indirilmiş olan Kutsal Kitap'tır. Orijinali 72 Yasna'dan oluşan bu kitap uğradığı çeşitli tahribatlar sonucu kaybolmuş, günümüze bu kitabın yasnalarından ancak 17'si ulaşabilmiştir.
(1). Ratular; yaradılışın şefleri olarak kabul edilirler.
(2). Orijinal Yasnalar'dan arta kalan 17 tanesi, 5 ayrı Gatha'ya bölünmüştür. Bunlardan Ahunavaiti; 28-34., Ustavaiti; 43-46., Spenta Mainyu; 47-50., Vohu Xşathra; 51., Vahiştôişti; 53. Yasna'yı kapsar.
39. Ben dua ile; Arzahê ve Savahê Karşvarlar'ını (1) yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; Fradadhafşu ve Vidadhafşu Karşvarlar'ını yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; Vourubereşti ve Vouruzareşti Karşvarlar'ını yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; Hvanitaratha'yı yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; parlak ve şanlı Haêtumant'ı yardıma çağırıyorum.
'Ben dua ile; Aryan Bölgeleri'ni (2) yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; Aşi'yi (3) yardıma çağırıyorum.
[Ben dua ile; Kisti'yi (3) yardıma çağırıyorum.]
Ben dua ile; Kista'yı (4) yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; büyük çoban Parlak Yima'nın Xvareno'sunu (5) yardıma çağırıyorum.
Açıklamalar:
(1). Karşvarlar; İlk Deniz olan Vourukaşa'nın içinden yükselen karaların çoğalması ile oluşan bölgelerdir. Bunlar 7 tanedirler, ki insanların dilinde dolaşan Yedi İklim ibaresi buradan kökünü almaktadır. Bu iklim bölgeleri; birincisi, ortadaki Aryan Bölgesi; 2.'si ve 3.'sü, Fradadhafşu ve Vidadhafşu; 3.'sü ve 4.'sü Arzahe ve Savahe; 5.'si ve 6.'sı Vourubereşti ve Vouruzareşti bölgeleridir.
(2). Yukarıdaki iki isim ve Aryan bölgeleri için I. far. giriş bölümüne bakınız.
(3). Aşi; Medler'de Mutluluk Tanrıçası.
(4). Kisti; Anlayışı temsil eden bir eski Aryan tanrısı.
(5). Yima; Xvareno'yu taşıyan ilk Kava'dır (hükümdar).
40. Bırak ona; (yani) Uzun Yapılı, İblis Vuran Kutsal Sraoşa'ya, sunu vasıtasıyla ibadet edilmiş olsun, bırak o sevinmiş, memnun olmuş ve tatmin olmuş olsun.
Getir Kutsanmış sıvıları Vâzişta Ateş'e, getir sert odunları Ateş'e, getir Vohu-gaona ağacının kokusunu Ateş'e.
İblis Spengağra'yı (1) vuran Ateş'e kurban adağında bulun; ona pişirilmiş et getir ve kaynatılmış süt adağından (getir).
Açıklama:
(1). Buna Apaoşa da denir. Bu İblis, yağmurun yağmasını engeller. İnsanlar tarafından sunulan kurbanlarla güçlenen Tistrya, onu sopası olan Vâzişta Ateş ile vurur. şimşek çaktığında duyulan gürleme, Vâzişta Ateş tarafından vurulan İblis Spengağna'dan gelen iniltilerdir.
41. Kutsal Sraoşa'ya kurban adağında bulun, İçmeden sarhoş olan İblis Kunda'yı vuracak olan Kutsal Sraoşa'ya. O, Drug'un adamlarının üstüne çullanacaktır, şu miskin birilerinin, günahkar Daeva Tapıcıları'nın şu günahkar olarak yaşayanların.
[42. (1) Ben dua ile derin göllerin sularının altında yaşayan Kara Balığı'nı (2) yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; İki Ruh'un (iyi ve kötünün) yaradılışı esnasında (cereyan eden) en büyük mücadele alanı olan kadim ve egemen Merezu'yu (3) yardıma çağırıyorum.
Ben dua ile; Yedi Parlak Svarah'ı (4) oğulları ve (kendilerinin hayvan) sürüleri ile birlikte yardıma çağırıyorum.
Açıklamalar:
(1). Buradan itibaren köşeli parantezin bitimine kadar olan maddeler, Vendidad Sadadan alınmadır.
(2). Angra Mainyu'nun yarattığı bir zararlı olan kurbağa, Vouru Kaşa Denizi'nde etrafta yüzerek, dünyaya hayvan ve bitki türlerini taşıyan ilkel ağacı (Beyaz Homa'dır bu ağaç) kemirmek ister. Fakat ilahi Kara Mahi (Kara Balığı) bu ağacı onun şerrinden korur.
(3). Merezu; neresi olduğu belli olmayan Mitolojik veya kavramsal bir yerdir. Fakat Justi; buranın Samanyolu olabileceğini kaydeder.
(4). Ne olduğu belli olmayan bir kavram.
III.
43. Onlar öteye beriye koşarlar, onların zihinleri (umut ve umutsuzluk arasında) gider gelir; (Onların yani) Daevaların Daevası Angra Mainyu'nun, Daeva İndra'nın, Daeva Sauru'nun, Daeva Naunğaithya'nın (1), Yaralayıcı Mızrak Aêşma'nın, Daeva Akataşa'nın (2), babalara zararlı olan Zaurva'nın (3), Daeva Bûiti'nin (4), Daeva Driwi'nin (5), Daeva Daiwi'nin (6), Daeva Kasvi'nin (7), Daevalar arasında en Daevaca olanı Paitişa'nın (zihinleri öteye beriye gider gelir, kendileri öteye beriye koşarlar.]
Açıklama:
Bu Daevalar'ı dikkatle takip ediniz. Bunlar Med Mitolojisi'nin ikinci kutbunda bulunan çok önemli figürlerdir (Kötü Tanrılar).
(1). Yakarıdaki Daevalar hakkında bkz; X. far; 9.
(2). Yukarıda adı geçen iki daeva hakkında bkz; X. far; 10.
(3). Yaşlılık
(4). XIX. far; 1.
(5). II: far; 29.
(6). II. far; 29.
(7). Adilik, bayağılık.
(8). Muhalefet (iyi düşunceye).
44. Ve o (şöyle) dedi; (yani) Hilekar, Kötülük Yapıcı, Ölesi Angra Mainyu (dedi ki): 'Ne! Bırak günahkar, kötülük yapıcı Daevalar Arezûra'nın (1). başında toplansınlar.'
Açıklama:
(1). Cehennemin kapısı.
45. Onlar saldırıya geçtiler, onlar azgınca, (onlar); Günahkar, Kötülük Yapıcı Daevalar bağırtıyla koşuştular, onlar; Günahkar, Kötülük Yapıcı Daevalar; 'bırak Arezûra'nın başında toplaşalım' diyerek (ve etrafa) kötü (uğursuz) bakışlar fırlatarak koşuştular.
46. 'Kutsal Zarathuştra, Pouruaspa'nın evinde yeni doğduğu için (toplaşalım). Biz onun ölümünü nasıl sağlayabiliriz? O, İblisleri vuran bir felçtir; o, İblisler için bir karşı İblistir; o, Drug için bir karşı Drug'dur. Daeva Tapıcıları baş eğmiştir, yanlış konuşan Yalancı; Daevalar tarafından yapılan (birer) Nasu (yani ceset haline gelmişlerdir).'
47. Günahkar, Kötülük Yapıcı daevalar; karanlığın derinliklerine, iğrenç cehennemi dünyalarına kaçtılar, aktılar.
Aşem Vohu: Kudsiyet, tüm iyi şeylerim en iyisidir.