Kitaplarım - Avesta I Vendidad

XI. fargard

1. Zarathuştra Ahura Mazda'ya sordu: 'Ey Ahura Mazda! En Hayırlı Güç, Maddi Dünyanın Yaratıcısı, Sen, Kutsal Biri! Evi nasıl temizleyebilirim? Ateşi nasıl? Suyu Nasıl? Yeri nasıl? İneği nasıl? Ağacı nasıl? İmanlı erkeği ve imanlı kadını nasıl? Yıldızları nasıl? Ay'ı nasıl? Güneş'i nasıl? Sonsuz Işığı nasıl? Kutsal prensibin dölleri olan (ve) Mazda tarafından yaratılmış olan tüm iyi şeyleri nasıl?

2. Ahura Mazda (şöyle) cevapladı: ”Sen temizleyici sözleri terennüm edeceksin, (böylece) ev temizlenmiş olacak, ateş temizlenmiş olacak, su temiz, yer temiz, inek temiz, ağaç temiz, imanlı erkek ve kadın temiz, yıldızlar temiz, Ay temiz, Güneş temiz, Sonsuz Işık temiz, kutsal prensibin dölleri olan (ve) Mazda tarafından yaratılmış olan tüm iyi şeyler temiz (olacak).”

3. ”Şöyle terennüm edeceksin iblis vurucu ve çok şifa verici olan sözleri; sen Ahuna Vairya'yı beş kez terennüm edeceksin: 'Efendimizin arzusu, kutsallığın kanunudur,'”

”Ahuna Vairya insanların vücudunu korur: 'Efendimizin arzusu, kutsallığın kanununudur,'”

”Eğer yalan'a sapmış biri bana fenalık yapmaya kalkışırsa, Senin tayin ettiğin kim beni (ona karşı) koruyacak, Ey Mazda? Senin Ateşin ve (İyi) Düşüncen, -ki bunların faaliyetleri sonucu biri (insanlar) Gerçek ile beslenir-…”

”O kimdir ki Senin nizamının sürdürülmesi için Kötü'yü (düşmanı=iblisi) vurur?”

”Bizi nefretimizden alıkoy Ey Mazda ve Ey Armaiti Spenta!”

4. ”Eğer sen evi temizlemek istiyorsan şu sözleri yüksek sesle söyle: 'Eğer bedel iyi ise, gel bana ve beni destekle! İyi Düşünce vasıtasıyla bunu (bu suçlamayı) kıracak (bir şeyler) bul (1).'”

Eğer ateşi temizlemek istersen şu sözleri yüksek sesle söyle: ”Senin Ateşin, Ey Ahura Mazda, biz (ona) ibadet etmek suretiyle yaklaşırız, (2).”

Açıklama:

(1). 49. Yasna, 1.

(2). 36. Yasna, 1.

5. ”Eğer suyu temizlemek istiyorsan şu sözleri yüksek sesle söyle: 'Biz, ağaçlarda (bulunan) sulara, akıntılarda bulunan sulara, yağmurlarda bulunan sulara ibadet ederiz, (1).''

”Eğer yeri temizlemek istiyorsan şu sözleri yüksek sesle söyle: 'Biz, kadınları barındıran şu yere, Senin (yaratıkların) olan bizi ve şu kadınları taşıyan şu yere ibadet ederiz, Ey Ahura (2).'”

Açıklama:

(1). 38. Yasna, 3.

(2). 38. Yasna, 1.

6. ”Eğer inekleri temizlemek istiyorsan şu sözleri yüksek sesle söyle: 'Biz inekler için, senin şu en üstün fiillleri gerçekleştirmeni emrettik; o bir istirahat yerine ve (yiyecek) yeme sahip olmalıdır (bunları sağla), (1).'”

”Eğer ağaçları temizlemek istiyorsan şu sözleri yüksek sesle söyle: '(Ve) Mazda, Onun için (sığır için) Gerçek vasıtasıyla bitkileri çoğaltacaktır, (2).'”

Açıklama:

(1). 35. Yasna, 4.

(2). 48. Yasna, 6. Eski tercümelere dayanan bazı yazarlar, ki Darmesteter'de bunların arasındadır, Tanrı'nın bitkileri ilk sığır numunesinden yarattığını bu vasıta ile anlatmak istediğini anıştırırlar.

7. ”Eğer imanlı erkekleri veya imanlı kadınları temizlemek istiyorsan şu sözleri yüksek sesle söyle: 'Sevgili Airyaman (1); Zarathuştra'nın erkekleri ve kadınlarının memnun olması için, imanlıların memnun olması için, kanunun yardımıyla kazanılan arzu edilir mükafatla ve Ahura'nın ihsan ettiği kutsallık için nimetlerle bu tarafa gelmelidir (2).'”

Açıklamalar:

(1). Airyaman'ın Eski bir Aryan tanrısı olduğu sanılıyor. Bu tanrı; doğrudan doğruya Evlenme ile ilgili bir tanrı imiş gibi görünüyor. Fakat Zarathuştracılığa bir ilahi rahip olarak girmiştir.

(2). 54. Yasna, 1. Ayrıca şunu da belirtelim: Güneş, Ay, yıldızlar ve evrenin oluşumunu başlatan Sonsuz Işık gibi kirletilemez olarak kabul edilen varlık ve kavramlar için özel ”temizleyici” ayetler yoktur.

8. ”Sen daha sonra iblis vurucu ve çok şifa verici olan sözleri söyleyeceksin; Ahuna Vairya'yı sekiz kez terennüm edeceksin:'

”Efendimizin arzusu, kutsallığın kanununudur,”

”Eğer yalan'a sapmış biri bana fenalık yapmaya kalkışırsa, Senin tayin ettiğin kim beni (ona karşı) koruyacak, Ey Mazda?”

”O kimdir ki Kötü'yü (düşmanı=iblisi) vurur?”

”Bizi nefretimizden alıkoy Ey Mazda!'

9. ”Ben Aêşma'yı kovdum, ben Nasu'yu kovdum, ben direkt kirletilmeyi kovdum, ben dolaylı kirletilmeyi kovdum.

[Ben Xrû'yu kovdum, ben Xrûiğni'yi kovdum, ben Bûidhi'yi kovdum, ben Bûidhiza'yı kovdum, ben Kundi'yi kovdum, ben Kundiza'yı kovdum (1).]

'Ben sarı Bûşyãsta'yı kovdum, ben uzun elleri olan Bûşyãsta'yı kovdum; [Ben Mûdhi'yi kovdum, ben Kapasti'yi kovdum (2).”

Ben Pairika'yı kovdum, şu ateşin üstüne gelen, suyun üstüne, yerin üstüne, ineğin üstüne, ağacın üstüne (gelen iblisi kovdum). Ben kirlilik iblisini kovdum, şu ateşin üstüne gelen, suyun üstüne, yerin üstüne, ineğin üstüne, ağacın üstüne (gelen iblisi kovdum) (3).

Açıklamalar:

(1). Xru ve Xruiğni kelime anlamı itibariyle ”yara” ve ”yaralanma”dır. Fakat bu iblislerle ilgili başka bilgi Avesta hariç hiçbir dini eserde yer almaz. Avesta ise onları hiç tarif etmez. Bundan dolayı başkaca fonksiyonlarının olup olmadığını bilmiyoruz. İsveçli araştırmacı Nyberg, Herodot'un bahsettiği Med aşireti Boudioi'nin Buidhi ile izah edilebileceğini kaydeder. Buna göre Boudioi, İrani dillerde eski bir kelime olan ”Baudiya” olarak anlaşılabilir, ki bu da; ”onlar ki tanrıça Bûidhi'ye taparlar” anlamına geliyor. Nyberg, Bûidhi kelimesinin bir Aryan fiili olan √bûdh'dan türetildiğini, bu fiilin de; ”hem içsel, hem de dıştan algı yoluyla alınan hislerin işleyişi” anlamına geldiğini söylüyor. Bu işleyiş, herşeyden önce ”uyanma, hislerin uyanması” şeklindedir. Fakat bu aynı zamanda bu uyanışın ölümle birlikte vücuttan uzaklaşmasını temsil eder ki, Bûidhi'yi Daeva'laştıran budur. Buidhiza ise; Buidhi ile bugünkü Kürtçe'de hala kullanılan ”-za=oğlu, dölü” ekinin birleşmesi sonucu türemiştir. Anlamı; ”Buidhi'nin dölü”dür. Bir diğer Daeva Kundi veya Kunda'dır. Kunda; ”o ki içmeden sarhoştur” anlamına gelir. O, dinsel görevlerini inkâr eden Yalan'a sapmış olan insanların üstüne çöker. Bunlar daeva-tapıcıları olan günahkârlardır. Kundiza'da; tıpkı Buidhiza gibi türetilmiştir ve ”Kundi'nin Dölü” anlamına gelir.

(2). Bûşyãsta; insanları uyuklatıp namaz vakitlerini kaçırtan iblistir. Mûidhi hakkında da fazla bilgi yok. Darmesteter'in kaydettiğine göre Aspendiarji bu iblisin adını ”tahrip” şeklinde çeviriyor. ”Kapasti” ise yine aynı yazara göre ”intikam” tahrikçisi demek olsa gerek.

(3). Pairika için bkz. I. Far, 10'daki açıklama.

10. ”Ben seni kovdum Ey muzır Angra Mainyu! (Seni) ateşten, sudan, yerden, inekten, ağaçtan, imanlı erkekten, imanlı kadından, yıldızlardan, Aydan, Güneşten, Sonsuz ışıktan, kutsal prensibin dölleri olan (ve) Mazda tarafından yaratılmış olan tüm iyi şeylerden (kovdum).”

11. ”Sen daha sonra iblis vurucu ve çok şifa verici olan sözleri söyleyeceksin; (aşağıdaki) dört Ahuna Vairya'yı terennüm edeceksin:”

”Efendimizin arzusu, kutsallığın kanununudur,”

”Eğer yalan'a sapmış biri bana fenalık yapmaya kalkışırsa, Senin tayin ettiğin kim beni (ona karşı) koruyacak, Ey Mazda?”

”O kimdir ki Kötü'yü (düşmanı=iblisi) vurur?”

”Bizi nefretimizden alıkoy Ey Mazda!”

12. ”Aêşma uzağa sürüldü, Nasu uzağa sürüldü, direkt bulaşma uzağa, dolaylı bulaşma uzağa sürüldü.'

[Xrû uzağa, Xrûiğni uzağa sürüldü, Bûidhi uzağa, Bûidhiza uzağa sürüldü, Kundi uzağa, Kundiza uzağa sürüldü.”]

”Bûşyãsta uzağa sürüldü, sarı (olanı), Bûşyãsta uzağa sürüldü, uzun kolları (olanı), [Mûidhi uzağa, Kapasti uzağa sürüldü.]”

'Pairika uzağa (sürüldü), şu ateşin üstüne gelen, suyun üstüne, yerin üstüne, ineğin üstüne, ağacın üstüne (gelen iblis uzağa sürüldü). Kirlilik iblisi uzağa (sürüldü), şu ateşin üstüne gelen, suyun üstüne, yerin üstüne, ineğin üstüne, ağacın üstüne (gelen iblis uzağa sürüldü).'

13. ”Ey Muzır Angra Mainyu, Sen uzağa sürüldün! Ateşten, sudan, yerden, inekten, ağaçtan, imanlı erkekten, imanlı kadından, yıldızlardan, Aydan, Güneşten , Sonsuz ışıktan, kutsal prensibin dölleri olan (ve) Mazda tarafından yaratılmış olan tüm iyi şeylerden (uzağa sürüldün).”

14. ”Sen daha sonra iblis vurucu ve çok şifa verici olan şu sözleri söyleyeceksin; Sen; 'Mazda ad môi'yi dört kez terennüm edeceksin: ”Ey Mazda, bunun için bana şu İyi Düşünce ve Gerçek ile çakışmış (ittifak halinde) olan en iyi sözleri ve eylemleri bildir, ki bunlar benim (dile getireceğim) dualar için gereklidirler. Kendi Egemenlik'inle Efendim, Sen gerçekten bu dünyayı bizim umduğumuz gibi iyileştireceksin (1).”

Açıklama:

(1). 34. Yasna, 15.

15. ”Ben Aêşma'yı uzağa sürdüm, ben Nasu'yu uzağa sürdüm.”

16. ”Ben seni uzağa sürdüm Ey muzır Angra Mainyu! (Seni) ateşten, sudan,”

17. ”Sen daha sonra iblis vurucu ve çok şifa verici olan sözleri söyleyeceksin; (aşağıdaki) Aryamaişyô'yu dört kez terennüm edeceksin:”'Sevgili Airyaman buraya doğru gelmelidir.'”

18. ”Aêşma uzağa sürüldü, Nasu uzağa sürüldü,”

19. ”Ey Muzır Angra Mainyu, Sen uzağa sürüldün! Ateşten, sudan, (1)”

Açıklama:

(1). Bunlar ve başka yerlerde yarım bıraktığım metinler, bir önceki maddelerdeki benzer metinler gibi okunacaktır. Mesela; Airyaman diye başlayan (17. madde) bölüm, 7. maddenin aynısıdır. Aêşma (18.madde) diye başlayanı 11. madde ile, Angra Mainyu'nunki (19.madde) 13. madde ile aynıdır.

20. ”Sen daha sonra iblis vurucu ve çok şifa verici olan sözleri söyleyeceksin; (aşağıdaki) dört Ahuna-Vairya'yı terennüm edeceksin:

”Efendimizin arzusu, kutsallığın kanununudur,”

”Eğer yalan'a sapmış biri bana fenalık yapmaya kalkışırsa, Senin tayin ettiğin kim beni (ona karşı) koruyacak, Ey Mazda?”

'O kimdir ki Kötü'yü (düşmanı=iblisi) vurur?”

”Bizi nefretimizden alıkoy Ey Mazda ve Ey Armaiti Spenta! Yok ol Ey Daeva (İblis) Drug! Yok ol Ey Daevalar'ın (İblis'in) dölü! Yok ol uzağa Ey Drug! Uzağa kaç Ey Drug! Yok ol uzağa Ey Drug! Kuzey bölgelerine defol, (defol ki) bir daha Spenta Mainyu'nun yaşayan dünyasını ölüme maruz bırakmayasın!”

Açıklama:

Bu dört Ahuna-Vairya'yı; VIII. Fargard'ın 19-20 maddelerinde bulabilirsiniz.